Γκιγκ Ικόνομι: νέοι όροι, ίδιο ζόρι

Η gig economy αποτελεί την τελευταία εξέλιξη στη μακρά ιστορία της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, μια νέα μορφή οργάνωσης της εργασίας που εντείνει την αλλοτρίωση και την επισφάλεια του προλεταριάτου.

Στην επιφάνεια, η gig economy παρουσιάζεται ως ένα μοντέλο που προσφέρει ευελιξία και αυτονομία στους εργαζόμενους. Στην πραγματικότητα, όμως, αποτελεί ένα εξελιγμένο σύστημα εκμετάλλευσης που μεταθέτει όλους τους κινδύνους και τα κόστη στους εργαζόμενους, ενώ μεγιστοποιεί τα κέρδη για το κεφάλαιο.

Οι εργαζόμενοι στη gig economy, είτε πρόκειται για οδηγούς της Uber, διανομείς φαγητού, ή freelancers σε διάφορους τομείς, βρίσκονται σε μια κατάσταση διαρκούς ανασφάλειας. Στερούνται βασικά εργασιακά δικαιώματα όπως ο κατώτατος μισθός, η ασφάλιση, η άδεια μετ' αποδοχών, ενώ επωμίζονται το κόστος των μέσων παραγωγής (π.χ. αυτοκίνητα, υπολογιστές).

Η ψευδαίσθηση της "ανεξαρτησίας" που προσφέρει η gig economy κρύβει μια νέα μορφή ελέγχου και επιτήρησης. Οι αλγόριθμοι και τα συστήματα αξιολόγησης λειτουργούν ως ένας αόρατος επιστάτης, εντατικοποιώντας την εργασία και επιβάλλοντας μια διαρκή πειθαρχία στους εργαζόμενους.

Η gig economy αποτελεί επίσης ένα μέσο για τη διάσπαση της εργατικής τάξης. Ο κατακερματισμός των εργαζομένων σε ατομικές μονάδες δυσχεραίνει τη συλλογική οργάνωση και την ανάπτυξη ταξικής συνείδησης. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των εργαζομένων εντείνεται, καθώς ο καθένας αγωνίζεται για την επόμενη "δουλειά".

Επιπλέον, η gig economy λειτουργεί ως μηχανισμός υποβάθμισης των εργασιακών συνθηκών συνολικά. Η ύπαρξη ενός μεγάλου αριθμού επισφαλώς εργαζομένων πιέζει προς τα κάτω τους μισθούς και τα δικαιώματα και στους παραδοσιακούς τομείς της οικονομίας.

Ωστόσο, μέσα από αυτές τις αντιφάσεις, αναδύονται και νέες μορφές αντίστασης. Οι εργαζόμενοι στη gig economy αρχίζουν να οργανώνονται, να απεργούν, και να διεκδικούν τα δικαιώματά τους. Η ψηφιακή τεχνολογία, που χρησιμοποιείται για την εκμετάλλευσή τους, γίνεται επίσης εργαλείο για τη συλλογική τους δράση.

Η υπέρβαση της gig economy απαιτεί τη ριζική αναδιοργάνωση της εργασίας και της οικονομίας συνολικά. Μόνο μέσα από την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και τον δημοκρατικό έλεγχο της τεχνολογίας μπορεί να επιτευχθεί μια πραγματική απελευθέρωση της εργασίας. Μέχρι τότε, ο αγώνας των εργαζομένων στη gig economy αποτελεί ένα κρίσιμο μέτωπο στην ευρύτερη ταξική πάλη ενάντια στην καπιταλιστική εκμετάλλευση.